2ο Φύλλο Εργασίας

2^ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΒΑΣΙΛΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Διδακτική ενότητα: Οι φίλοι μας τα ζώα– Νίκος Καββαδίας, «Οι γάτες των φορτηγών»

ΤΑΞΗ: Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ: Δημόπουλος Χρήστος, Βουλτσινός Γρηγόρης, Θεοδωρίδου Ιωάννα

ΟΜΑΔΑ: Β

1. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html. της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα και επιλέξτε Νέα Ελληνική → Εργαλεία → Ηλεκτρονικά Λεξικά → Λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδης). Αναζητήστε τις παρακάτω λέξεις και στη συνέχεια συμπληρώστε τη σημασία τους στον πίνακα που ακολουθεί.

ΛΕΞΕΙΣ	ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
φορτηγό	μεταφορικό μέσο (όχημα ή πλοίο), που μεταφέρει διάφορα φορτία: Ένα ~ γεμάτο άμμο / ασβέστη / ξύλα / κασόνια / πατάτες. Λόγω της απεργίας ακινητοποιήθηκαν τα φορτηγά. || (ως επίθ.): ~ ζώο / πλοίο / αυτοκίνητο. φορτηγάκι το YΠΟKΟΡ.
βάρδια	1. ομάδα εργαζομένων που εναλλάσσεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα σε συνεχή εργασία, υπηρεσία: H βραδινή ~ σχολάει σε λίγο και πιάνει δουλειά η πρωινή ~. 2. αριθμός φυλάκων που είναι υπεύθυνοι: α. για τη φύλαξη εργοστασίων, αποθηκών, δημόσιων κτιρίων, εγκαταστάσεων κ.ά.: Διπλασιάστηκαν οι βάρδιες του εργοστασίου. β. (ναυτ.) για τη φύλαξη πλοίου: H νυχτερινή ~ ανέφερε βλάβη στο αντλιοστάσιο. (έκφρ.) σκάντζα ~, αλλαγή στην υπηρεσία φύλαξης. 3. η εργασία, υπηρεσία, λειτουργία που εκτελείται με εναλλαγή κατά διαστήματα: Tο εργοστάσιο / το σχολείο λειτουργεί σε τρεις βάρδιες. Aυτή τη βδομάδα δουλεύω νυχτερινή ~.
λαμαρίνα	η [lamarína] Ο25 : 1. λεπτό μεταλλικό έλασμα με μορφή φύλλου: Xοντρή / ψιλή ~. Mπακλαβαδωτή / κυματοειδής / αυλακωτή / γαλβανιζέ ~. H στέγη της παράγκας ήταν από ~. ΦΡ δαγκώνω τη ~, ερωτεύομαι σφοδρά. 2. τετράπλευρο, μεγάλο σε επιφάνεια και ρηχό ταψί για το ψήσιμο φαγητών και γλυκισμάτων στο φούρνο.
οκνή	α. οκνηρός. β. (λαϊκότρ.) αργός, βραδυκίνητος: Οκνό άλογο / γαϊδούρι. [αρχ. ρ. ὀκν(ῶ) `διστάζω΄ -ός (αναδρ. σχημ.) ή αρχ. ουσ. ὄκν(ος) `δισταγμός, φόβος΄ -ός κατά το σχ.: ουσ. -ος - επίθ. -ός: αρχ. tχρος `χλωμάδα΄ - ὠχρός, αρχ. κάστανον - μσν. καστανός]
ρεμβασμός	ο [remvazmós] Ο17 (συνήθ. πληθ.) : η ευχάριστη και άσκοπη περιπλάνηση της φαντασίας και της σκέψης, η ονειροπόληση, συνήθ. κατά τη θέαση ενός ωραίου τοπίου· ρέμβη: Bυθίζομαι / παραδίνομαι σε μακάριους ρεμβασμούς.
ράθυμα	ΕΠIΡΡ αργά και βαριεστημένα, αργά και νωχελικά ή τεμπέλικα. [αρχ. ῥᾴθυμος]
μπακιρένια	χάλκινος: Mπακιρένια κατσαρόλα. [μπακίρ(ι) -ένιος]
γύρα	περιφορά, κύκλος, βόλτα: Πάμε να κάνουμε μια ~ στα μαγαζιά. ΦΡ τον / τη φέρνω ~, τον γυροφέρνω, τον πολιορκώ με σκοπό να πετύχω κτ. (έκφρ.) βγαίνω στη ~, για πλανόδιο πωλητή ή για κπ. που από ανάγκη απευθύνεται σε πολλούς ζητώντας κτ.

Για τις λέξεις βάρδια, λαμαρίνα, γύρα ανατρέξτε επίσης στο Γλωσσάρι για την ποίηση του Νίκου Καββαδία και σημειώστε τη σημασία των λέξεων στα αντίστοιχα κενά του παρακάτω πίνακα.

ΛΕΞΕΙΣ	ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
βάρδια	η : βεν. vardia : σκοπιά, φρουρά / ὁ λοστρόμος της βάρδιας : ο ναύκληρος
λαμαρίνα	η : βεν. lamarin : λεπτὸ μεταλλικό έλασμα / αρρώστεια που προσβάλλει και τρελαίνει τις γάτες στα φορτηγά πλοία
γύρα	η : χαλκάς, κολλάρο

Αφού συγκρίνετε τις σημασίες των τριών λέξεων που βρήκατε και στα δύο λεξικά, να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:

α. Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ποιητικής γλώσσας του Καββαδία;

Η γλώσσα του Καββαδία είναι απλή. Χρησιμοποιεί όμως πολλές λέξεις της ναυτικής ορολογίας που κάποιος θα πρέπει να γνωρίζει, για να καταλάβει το κείμενο. Επίσης, κάποιες γραμματικές ιδιορρυθμίες (π.χ. γυναίκεια, σιδέρου)

β. Ποιοι παράγοντες επέδρασαν, κατά τη γνώμη σας στη διαμόρφωση αυτής της γλωσσικής έκφρασης;

Επειδή πέρασε όλη την ζωή του στα καράβια έμαθε καινούριες λέξεις από όλο τον κόσμο και ακολούθησε την ναυτική ορολογία. Με λίγα λόγια, επηρεάστηκε πολύ από τα ταξίδια του.

2. Επισκεφθείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση www.potheg.gr (Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας)→ Θησαυρός (Θησαυρός Λογοτεχνικών Όρων) και αναζητείστε τα Σχήματα λόγου. Αφού διαβάσετε τους σύντομους ορισμούς που δίνονται για τις λέξεις μεταφορά, παρομοίωση, προσωποποίηση, υπερβατό, προσπαθήστε να αναζητήσετε κάποια από αυτά στο ποίημα.

1^η Μεταφορά =  με τη καρδιά σφιχτή γεμάτη μια παράξενη πικρία που όλο δαγκώνει

2^η Μεταφορά = τα άγρια μάτια της υγρά και ηλεκτρισμένα και έτσι άθελα το σίδερο το μαύρο τα τραβά

1^η Παρομοίωση = σα μια γλυκιά γυναίκεια συντροφιά

2^η Παρομοίωση = σαν όταν χάνουμε θερμή γυναίκα αγαπητή

1^η Προσωποποίηση = τα βράδια , όταν η θάλασσα χτυπάει τις λαμαρίνες , και πολεμάει με δύναμη να σπάσει τα καρφιά.

2^η Προσωποποίηση = περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί.

1^η Υπερβατό = για του σιδέρου  την κακήν αρρώστια φυλακτό

2^η Υπερβατό = λίγο πριν απ’ το θάνατο από τους ναύτες ένας.

3. Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα http://www.wordle.net/ και δημιουργήστε ένα συννεφόλεξο με τις έννοιες που αναζητήσατε στο ηλεκτρονικό λεξικό και τα σχήματα λόγου που βρήκατε. Αποθηκεύστε το αποτέλεσμα της προσπάθειάς σας ως εικόνα στον υπολογιστή και στις συσκευές φορητής μνήμης που έχετε. Κατόπιν, αναρτήστε το στο ιστολόγιο του τμήματος.